Muzyka klasyczna
Klasyczna muzyka indyjska sięga korzeniami najstarszych dokumentów tradycji hinduistycznej - Wed. Wywodzi się ona z praktyk medytacyjnych. Wszystkie cztery formy melodii (ragi) mają wpływać na różne czakry (centra energetyczne) na drodze do Kundalini (sakralna moc duchowa).
Kultura muzyczna Indii nie jest jednolita. Stanowi najbardziej wysuniętą z wielkiej grupy kultur muzycznych Bliższego Wschodu, które silnie oddziaływały na Europę. Szczególnie spokrewniona z Bliższym Wschodem i Europą jest muzyka indoeuropejskich przybyszy, którzy w odległych czasach osiedlili się na Płw. Indyjskim. Obok muzyki indoeuropejskiej istniała muzyka szczepów autochtonicznych, zdecydowanie inna, choć również wysoko rozwinięta. Charakterystyczna dla tej przedindoeuropejskiej muzyki była skomplikowana rytmika i zróżnicowane instrumenty rytmiczne - bębny.
Z biegiem czasu coraz wyraźniej rysowały się różnice między muzyką północy i południa. Na północy odznaczała się bogactwem barw, czerpała z muzyki arabskiej i jej istotnym elementem są instrumenty strunowe. Z kolei na południu zachowała wiele cech dawnych- indoeuropejskich i muzyki autochtonów.
Istotna cechą muzyki indyjskiej jest brak teorii muzyki, pomiary interwałów pojawiają się dopiero w XVIII w. - w starożytnych Indiach rozmiary interwałów regulowała praktyka wykonania. Odróżnia to muzykę Indii od Chin i Europy, i wskazuje na jej wokalny charakter. Dawna muzyka instrumentalna przyczyniła się przede wszystkim do rozwoju rytmiki (bębny).
Nowsze instrumenty jak flet i instrumenty strunowe nadają muzyce indyjskiej charakter wokalny. Muzyka indyjska jest jednogłosowa. Większe zróżnicowania jeśli chodzi o liczbę głosów można odnaleźć w często wielowarstwowej rytmice. Podobnie jak klasyczna muzyka Zachodu, dzieli oktawę na 12 półtonów, z których 8 podstawowych to (kolejno) Sa Re Ga Ma Pa Dha Ni Sa, odpowiadające Do Re Mi Fa Sol La Si Do. Jednak w odróżnieniu od klasycznej muzyki Zachodu, w której stosuje się system równomiernie temperowany, używa tzw. właściwej intonacji.
Muzyka jest raczej spokojna stonowana, utrzymana w jednolitym dyskretnym nastroju.
Klasyczna muzyka w Indiach była głównie muzyką liturgiczną. Kapłani ustalili 3 elementy: słowo- muzyka- taniec. Mówi się, że zalecenia te zgodne są z wolą bogów- Brahmy i Sziwy i mają na celu utrzymanie równowagi wszechświata. Stąd też bezwzględny rygor w wykonaniu tekstów, melodii i tańców.
Gatunki muzyczne pełnią dwie podstawowe funkcje:
- są drogą do zbawienia (marga)
- sprawiają przyjemność (desi).
W dawnej muzyce liturgicznej wyróżniamy dwa style:
- ü Rigvedy- starszy, ma charakter recytacji. Przeznaczony do wykonywania na co dzień, w domu. Melodia ogranicza się do trzech ustalonych dźwięków.
- ü Samavedy- wywodzący się z poprzedniego, zachował się do dziś. Dominuje melodyka, więcej dźwięków (do ośmiu). Może być wykonywany tylko przy bardzo uroczystych okazjach.
Istnieją modele melodyczne tzw. Ragi- najpierw długi wstęp na instrumencie szarpanym (vina, setar), następnie dołączał się instrument melodyczny (flet, skrzypce), wreszcie bęben (często z wirtuozerskimi popisami solowymi), a czasami występowały partie wokalne. Co ciekawe, niekiedy rozróżniano ragi męskie i żeńskie raginie.
System rytmiczny przechodził kilka stadiów rozwoju, które doprowadziły w końcu do jego usamodzielnienia się. Akcenty na mocnych jednostkach w takcie. Na zróżnicowanie akcentów prawdopodobnie wpłynęła przedindoeuropejska muzyka taneczna.
Niejednolite zasady podziału doprowadziły do bardzo skomplikowanych rytmów. Wyróżnia się następujące instrumenty:
- Bębny
- Flety
- Strunowe szarpane
- Strunowe szarpane
Typowe instrumenty używane w muzyce północnych Indii to między innymi sitar, sarod, tambura, bansuri, shenai, sarangi i tabla.
Instrumenty wykorzystywane w muzyce południowych Indii to głównie gottuvadyam, vina, mridanga, kanjira i skrzypce.
Post Zahry (z maja 2008) przeniesiony z jej blogu valley-of-dance, w związku z zamknięciem blogów przez onet w 10 urodziny założenia bloga Zahry.
W historii Indii znajdujemy zapiski o bębnie obciąganym z obu stron pergaminem, którego napięcie regulowały paseczki skórzany z wałeczkami na końcach. Dzisiejszym potomkiem tego bębna jest pakhawaj o różnych przekrojach na obu końcach.
Kolejny klasyczny bęben to tabla powstały z drewna i metalu.
Instrumenty szarpane reprezentuje przede wszystkim vina, być może pochodzenia egipskiego. Istnieje kilka odmian tego instrumentu.
- ü (północna) Cytra- wsparta na dwóch rezonatorach, o wysokich nieprzesuwalnych progach.
- ü (południowa) bliższa gitarze o szyjce również wspartej na rezonatorach. Jej istotną cechą jest duża liczba strun przeznaczonych do szarpania małym palcem.
- ü Istnieje też odmiana bez progów.
Kolejny instrument szarpany to setar pochodzenia perskiego, o przesuwanych progach także posiadający wiele strun.
Instrumenty smyczkowe reprezentuje ravanatta. Są to prymitywne skrzypce z orzecha kokosowego (rezonator) i przywiązanego drążka (szyjka). Znane są także cymbały.
Współczesna muzyka indyjska kontynuuje wiele dawnych form- wciąż obecne są ragi. Formy uprawiane w Indiach charakteryzuje wariacyjność, podobnie jak w innych kręgach wpływu Bliskiego Wschodu dominują konstrukcje typu ronda i formy o dwóch tematach.
Nową muzykę indyjską cechuje powrót do ludowości. Formy dawne, ściśle liturgiczne, związane ze środowiskiem elitarnym , stopniowo zanikają. Muzyka zachodnia i jej instrumenty przyjmują się szybko. Szczególną popularnością cieszy się jazz łączący ulubione przez Hindusów barwy muzyczne z rytmem i tańcem.
Najwybitniejsi wykonawcy muzyki północnych Indii to między innymi: Allauddin Khan, Vilayat Khan, Omkarnath Thakur, Bismillah Khan, Gangubai Hangal, Bhimsen Joshi, Pandit Jasraj, Ravi Shankar, Vijay Raghav Rao, Hariprasad Chaurasia, Zakir Hussain, Shivkumar Sharma, Annapurna Devi, Ali Akbar Khan, Aashish Khan, Kishori Amonkar i Satyasheel Deshpande.
Najbardziej popularni współcześni wykonawcy muzyki północnych Indii to między innymi D. K. Pattammal, Dr M. Balamuralikrishna, Dr K. J. Yesudas, T. V. Sankaranarayanan, Madurai T. N. Seshagopalan i T. N. Krishnan.
Jednym z największych wokalistów tego gatunku był M. S. Subbulakshmi.
Słynni muzycy ostatniego stulecia to między innymi M. L. Vasanthakumari, G. N. Balasubramaniam, Dr S. Ramanathan, Chembai Vaidyanatha Bhagavatar, Vidwan i Gopala Pillai.