Sloneczniki

Słownik symbol i- Władysław Kopaliński

Słownik symbol i- Władysław Kopaliński

17-12-2017
https://static.tezeusz.pl/images/105/105771/2.jpg
Zachwyca. Bogactwem cytatów, odniesień do literatury, filozofii. Co rusz to można tu spotkać cytaty z Szekspira, Izajasza, Hioba, ale i Dantego, Nietzschego, Goethego, z eposu o Gilgameszu,  i naszych np. Kochanowskiego. Jedno hasło można czytać i czytać.  Przeważają odniesienia do kultury judeo-chrześcijańskiej, która stanowi fundament naszej kultury, ale można też znaleźć echo innych cywilizacji. Indyjskiej w moim odczuciu zbyt słabe. Nie znalazłam tu cytatów z Mahabharaty, czy Upaniszad, Rygwedy. Być może są, ale nie aż tak wiele, bym na nie trafiła. Brakuje mi tego. Co prawda mam Mity i symbole w indyjskiej sztuce i kulturze Heinricha Zimmera, ale ciekawie byłoby przeczytać o tym  więcej w kontekście różnych kultur. I właśnie w ujęciu Kopalińskiego. Niestety jednak nawet w takich hasłach jak ogień, czerwień, taniec, czy tygrys kojarzonych też z Indiami nie ma żadnych odniesień. Znalazłam je natomiast w związku z takimi hasłami jak:

 3
Trójka symbolizuje bóstwo, świętość, swastykę, światło, Słońce, ogień, medytację. W hinduizmie Trimurti to Brahma -Stwórca, Wisznu-Życie i Śiwa - Śmierć.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Elephanta_Caves_Trimurti.jpg/220px-Elephanta_Caves_Trimurti.jpg

4
Czwórka to symbol Wszechświata materialnego. W hinduizmie i buddyzmie Lokopala to poruszający się na słoniach strażnicy czterech stron świata: Indra panujący nad wschodem, Waruna - nad zachodem, Jama - nad południem i Kubera - nad północą.
W buddyzmie obowiązują cztery : życie jest cierpieniem, pragnienie i chęć życia są źródłem cierpienia, pokonanie pragnień kończy cierpienie i cykl reinkarnacji.

http://www.iep.utm.edu/wp-content/media/buddha-225x300.jpg

BIAŁY
Na Wschodzie bywa kolorem żałoby i śmierci, kolorem całunu. Białość łączy się z absolutem, z początkiem i końcem, stąd często stosowana w ceremoniach narodzin, wtajemniczenia, ślubu i śmierci.  "Oznacza nieobecność lub sumę barw".

https://img-aws.ehowcdn.com/240x360p/photos.demandstudios.com/getty/article/184/231/56678388.jpg

BLIŹNIĘTA
Mitra i Waruna - w mitologii indyjskiej para bogów, których wzywa się łącznie. Mitra reprezentuje związek między człowiekiem a człowiekiem, a Waruna - związek między bóstwem a człowiekiem.
Rama i Lakszman  to w indyjskim eposie "Ramajana", przyrodni bracia, pierwszy jest królem, wcieleniem cnoty, czczonym w Indiach jako awatar boga Wisznu.
Aświnowie - to bóstwa wedyjskie. Przedstawiają sobą gwiazdę zaranną i wieczorną wędrujące w orszaku słońca po niebie.
Brakuje mi bliźniąt spośród pięciu  braci Pandawów z "Mahabharaty".

DOLINA
w Indiach północno-zachodnich symbolizuje szczęście. Kaszmir słynie z Doliny Szczęścia, które budzi doświadczane w tym miejscu uczucie oddzielenia od reszty świata.

DRZEWO
w tradycji indyjskiej odwrócone korzeniami do góry przedstawia Kosmos; korzeniami wysysa ono z nieba moc Słońca i światła duchowego, oddając je w postaci liści opadających na ziemię; Wg Upaniszad gałęzie tego drzewa to ogień, woda, ziemia i powietrze.  Figowiec pagodowy jest symbolem wiedzy duchowej, wszechświata i Trimurti (trójcy bogów Śiwy, Wisznu i Brahmy) - to drzewo określa całość Wszechświata i sytuację człowieka w świecie; w niektórych kultach w Indiach drzewa są obiektem kultu, związanego z nadzieją na potomstwo; drzewo to też znak wiecznego odradzania się; zrzucając liście umiera częściowo trwając jako całość; iglaste - symbolizuje wiecznego ducha i nieśmiertelność.

http://1.bp.blogspot.com/-XAuUHedbrMM/UWLsMCcU1hI/AAAAAAAABu4/Lify0bv2gRc/s1600/IMG_5793.JPG
 
LOTOS
Kwiat otwarty ku słońcu, znak medytacji, dążenia do spokoju, prawdy absolutnej, nirwany. Lotos jest też symbolem Koła Życia, nieustającego cyklu narodzin, życia i śmierci. W mitologii indyjskiej z pępka Wisznu wyrasta lotos  ruchomy zmienny Wszechświat zrodzony z nieruchomej centralnej siły Słońca. Lotos jest też atrybutem żony boga Wisznu Lakszmi, bogini pomyślności.  Brahmę, boga stwórce przedstawia się na liściu lotosu, Buddę na jego kwiecie.  Lotos dla Wschodu jest odpowiednikiem symbolu róży i lilii dla Zachodu.
"Lotos 5-płatkowy symbolizuje narodziny, wtajemniczenie, małżeństwo, odpoczynek po pracy, zgon. 8-płatkowy - harmonię kosmiczną. 1000-płatkowy - ogół objawień duchowych".
"Om mani padme hum (sankryt) - Om, klejnot jest w kwiecie lotosu, amen - mantra oznaczająca nirwanę utajoną w realnym świecie". To formuła mistyczna lamaistycznego buddyzmu (bezustanna modlitwa lub zaklęcie).

http://www.thegrumpyoldlimey.com/images/buildings/lotus_main.jpg

MAŁPA
W mitologii indyjskiej Hanuman to boska małpa o czerwonej twarzy, czczona w postawie stojącej. Pojawia się w eposie "Ramajana" jako wzór bohaterskiej przyjaźni okazanej Ramie, awatarowi Wisznu.

MOTYL
w buddyzmie jest atrybutem Buddy.

https://thumbs.dreamstime.com/t/buddha-butterfly-painting-glass-own-artwork-44895507.jpg

OBOJNAK
Indyjski lingam, symbol falliczny  przedstawiany razem z swym żeńskim odpowiednikiem joni reprezentuje prasiłę, światło z którego promieniuje życie".

ODDECH
Tchnienie, Atman (sanskryt: dusza, jaźń, Najwyższy Duch, Jaźń Uniwersalna) to sedno osobowości człowieka, niezmienne w cyklu reinkarnacji.
"Oddychanie w ćwiczeniach jogi (pranajama- kontrola oddechu), prowadzi do samadhi, stanu koncentracji doskonałej, kiedy organizm wchłania nie tylko powietrze, ale i światło słoneczne. Trudności w oddychaniu symbolizują trudności w przyswajaniu zasad ducha i Kosmosu".

https://medicalhumanities.files.wordpress.com/2013/02/yoga.jpg

OKO
"Wszechwidzące "oko świata" (Słońce) to także indyjski bóg ognia Agni i Budda."


PAW
- "kontrast między świetnymi pozorami a szpetną treścią"; "paw płacze patrząc na swe nogi", zgodnie z indyjską legendą paw stracił swoje równie piękne jak upierzenie nogi zamieniając się na czas konkursu tanecznego na nogi z przepiórką; konkurs się skończył, a przepiórka uciekła na pawich nogach. Paw jest symbolem Indii, ptasim godłem  Indii, tak jak Polski orzeł i bocian.

SŁOŃ
A architekturze hinduskiej używa się figury słonia jako podpory (kariatydy), bo w mitologii indyjskiej na słoniu wspiera się świat.jawi się jako symbol ziemi o strukturze kosmosu - kula wsparta na czterech słupach. Występuje w hinduizmie w postaci słoniowogłowego boga Ganeśa, syna Śiwy i Parwati, pana początku i wejścia, tego, kto usuwa przeszkody, kto troszczy się o literaturę i naukę.  Bywa wierzchowcem bogów (Indry) i królów. W buddyzmie Mahajanie bodhisattwa symbolizujący uprzejmość i szczęście dosiada trój- lub sześciogłowego słonia.
 Słoń odgrywał rolę w walkach między innymi z Aleksandrem Macedońskim podczas jego najazdu na Indie.
Zgodnie z legendą Budda pod postacią białego słonia wszedł w łono swej matki Mai.

http://holidaytravel.pl/wp-content/uploads/2014/11/slon.jpg


SWASTYKA
(sanskryt: svastika- tworzący dobrobyt; svasti-powodzenie, su-dobrze, asti - on jest) - znak dobrobytu i pomyślności u hindusów, buddystów i dżinistów.
U dżinistów swastyka symbolizuje cztery możliwe miejsca odrodzenia się duszy: w świecie zwierząt, roślin,  w piekle, w ludziach i duchach.
Swastyka u buddystów oznacza Buddę, to obraz Koła Prawa obracającego się wokół nieruchomego Centrum.
https://ichef-1.bbci.co.uk/news/624/media/images/78463000/jpg/_78463618_swastikas_alamy624.jpg

TRÓJZĄB
to atrybut hinduskiego boga Śiwy. Poszczególne zęby oznaczają "przeszłość, teraźniejszość i przyszłość lub stawanie się, istnienie i przemijanie".

WĄŻ
Wąż Kundalini (z sanskrytu o Kali "ozdobiona kolczykami"). Według Tantra-jogi przedstawia on sobą energię kosmiczną, pociąg seksualny, umiejscowioną u podstawy kręgosłupa człowieka.  Tatra -joga dąży do przebudzenia w człowieku węża Kundalini i rozciągnięcia go w górę aż do ośrodka siły duchowej,który znajduje się  tuż pod czaszką.


Fascynująca książka. Kopalnia i studnia wiedzy jednocześnie.
Boleję jednak, że mam ją w klejonym wydaniu, więc  coraz częściej mam w ręce nie tylko książkę, ale i pojedynczą kartkę.