Sloneczniki

Autoportret człowieka - Antoni Kępiński

Autoportret człowieka - Antoni Kępiński

16-12-2017
Piszę z pewnym oporem, bo gotowa już notka o tej książce nagle - za sprawą jednego nietrafnego kliknięcia - zniknęła mi w niebycie, a może po prostu w świecie, w którym trwają wszystkie nasze znikające teksty.

Od dziecka miałam słabość do aforyzmów. Każdy wydawał mi się książeczką w pigułce. W tej książce odnajduję nie tylko pigułeczki książek, ale i sposób myślenia człowieka, którego podziwiam. Jest nim Antoni Kępiński.

https://www.wydawnictwoliterackie.pl/resources/1/kepinski_portr_001%20(2).jpg

Na półkach mojej biblioteczki stoi kilka  jego książek czytanych przeze mnie  lata temu. "Lęk", "Schizofrenia", "Rytm życia", Poznanie człowieka", "Melancholia", "Psychopatie".  To między nimi z nich   pochodzą przedstawione w "Autoportrecie człowieka" cytaty.
Dedykacja w jednej z nich - "Tym, którzy więcej czują i inaczej rozumieją i dlatego bardziej cierpią, a których często nazywamy schizofrenikami" - pomogła mi  tuż po studiach z większym zrozumieniem  spojrzeć na ludzi, których spotkałam w mojej pierwszej pracy. Kępiński, psychiatra,  którego dom w Krakowie stał się hostelem dla chorych, przyczynił się - według mnie - do tego, że  po latach przedmiotowego traktowania osoby chorej psychicznie teraz następuje w Polsce powoli zmiana w kierunku widzenia w niej osoby, która może współdecydować o formach leczenia, współuczestniczyć w nim.

Zebrane cytaty bliski Antoniemu Kępińskiemu Zdzisław Ryn podzielił  na działy zatytułowane np. Przestrzeń życiowa, Samotność, Medycyna - nauka czy sztuka itd.
Tak jak lubię,  skakałam czytając nie po kolei. Zaciekawiona, odkrywając bliskie mi myśli, nie zgadzając się, stęskniona za tym, aby w związku z jakąś przedstawioną tu myślą wejść w dialog z Kępińskim, usłyszeć jego zamilkły 45 lat temu głos. W myślach wiązałam go tylko z Krakowem. Zdziwiona dowiedziałam się, że urodził się na Ukrainie, potem gimnazjum  i studia zaczęte w Krakowie, walka 21-latka w kampanii wrześniowej, internowanie na Węgrzech, ucieczka do Francji, po przejściu Pirenejów uwięzienie w Hiszpanii, obóz koncentracyjny w Miranda de Ebro, walka w siłach zbrojnych w Anglii, studia w Edynburgu i powrót do Krakowa.  Kępiński wraca w 1946 roku jako 28-latek. Kolejne  dwadzieścia sześć lat spędzi w Krakowie lecząc chorych psychicznie i tym, co pisze pomagając ich zrozumieć.  Zacznie od pacjentów, którym pomaga odnaleźć się w życiu po przejściu przez cierpienie obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Umiera mając pięćdziesiąt cztery lata.  Słyszałam, że  z Biblią w ręce. Echo tego znajduje się tu w jego myśli "Umieranie jest zmartwychwstaniem".

Rozumiem skryby ze średniowiecza. Widzę siebie jak w kręgu niknącego światła przepisuję i przepisuję. To, co chciałabym podzielić z kimś, rzucić w przestrzeń, by zatrzymały się na tych słowach jeszcze czyjeś oczy, by ktoś czytając je kiwnął lub zaprzeczył ruchem głowy. A może tylko utrwalił w sobie oczywistość czegoś, lub w inną oczywistość zwątpił. Stąd cytaty, cytaty, cytaty...


CYTATY:

PRAWA NATURY:
Gdyby szczury badały zachowanie się człowieka testami dla nich specyficznymi, np. opartymi na bodźcach węchowych i smakowych, nie wiadomo, jak by testowany człowiek w nich wypadł.

https://i.pinimg.com/originals/05/d8/50/05d850b79b5c32ee3c2d1c835f658f2e.jpg

Obok miłości mogą występować lęk i agresja. Wystarczy wyobrazić sobie, co przezywa samiec modliszki pożerany przez swą ukochaną w czasie kopulacji.

CZŁOWIEK:
Gdy zbliżamy się do jądra życia tzn. do zagadnienia śmierci ... coraz więcej otacza nas tajemnic i pytań bez odpowiedzi.

RYTM ŻYCIA:
Wiosna - młodość - jest porankiem, lato - wiek dojrzały - pełnia dnia, a jesień - starość - jest wieczorem. Zima byłaby nocą śmierci.

W poczuciu zmienności tkwi zawsze nadzieja na  lepsze.

https://images.fineartamerica.com/images-medium-large-5/spring-summer-fall-winter-shelley-bain.jpg

Noc ma w sobie coś z szału, coś z nieprzewidzianego, jest w niej zetkniecie się z kresem wszystkiego, zespolenie z ciemnością, ze śmiercią, z przedmiotem miłości.

W sytuacjach konfliktowych, a jeszcze wyraźniej w sytuacjach granicznych, gdy człowiek jest w obliczu śmierci, wyjawia on swoją prawdziwą hierarchie wartości.

CZAS:
Gdy czas i przestrzeń przed nami się kurczą, to rozszerzają się za nami. W ten sposób idzie się naprzód w czasie i przestrzeni.

Nuda i pośpiech z psychologicznego punktu widzenia mają wiele cech wspólnych. W obu czas obecny jest przeszkodą, chce się go jak najszybciej pokonać.

https://oxfordmartin.imgix.net/_originals/AdobeStock_Crowd_elenabsl.jpg?w=710&h=399&fit=crop

Młodość jest przesycona przyszłością, wiek dojrzały teraźniejszością, a starość przeszłością.

Zmiana nieznanego w znane, przyszłości w przeszłość, wymaga wysiłku i odwagi.

DECYZJA:
W chwili decyzji przyszłość zamienia się w przeszłość.

POSTAWY:
Zasadnicze postawy uczuciowe ("do" i "od" - kocham i nienawidzę) realizować się mogą tylko w stosunku do drugiego człowieka. Z nim można złączyć się w akcie seksualnym i jego można życia pozbawić, osiągając w ten sposób szczytowe punkty tychże postaw. Dlatego stosunek do drugiego człowieka ma w sobie utajoną ambiwalencję (kocham i nienawidzę). Dlatego drugi człowiek zmniejsza napięcie lękowe, a jednocześnie je mobilizuje.


OD DZIECIŃSTWA DO STAROŚCI:

Dziecko kładąc się do snu, nie chce zerwać kontaktu z rzeczywistością, trzyma za rękę matkę lub ojca, a gdy ich nie ma, przytula do siebie swego misia.

Starość - to jesień życia; powinien to być okres owocowania, ale człowiek rzadko ma uczucie, że jego życie było owocne.

https://pbs.twimg.com/media/DDvecyqXcAAc1cx.jpg


Wiek, w którym zaczyna się dokonywać zasadniczego bilansu własnego życia, odpowiada zwykle przełomowi między przeszłością a przyszłością, od tego przełomu przeszłość będzie wyraźnie przeważać nad przyszłością.

http://3.bp.blogspot.com/-MGwOqWgEaLU/VWT5vOA0n9I/AAAAAAAACO8/xPd86MrvG3Y/s1600/original%2Bchristina%2527s%2Bworld.jpg

RODZINA:
Matka przynosi radość życia, ojciec - radość moralności.

Ruch w kierunku matki jest pierwszym ruchem w kierunku otaczającego świata.

Cień starej rodziny oddziela partnerów od siebie.

Rozwój człowieka biegnie od zespolenia w kręgu rodziny prokreacyjnej do zespolenia w kręgu rodziny prokreacyjnej.

http://cdn.cnn.com/cnnnext/dam/assets/150921125120-east-meets-west-child-super-169.jpg

Dla harmonii małżeństwa lepiej jest, gdy zgodność dotyczy cech bardziej powierzchownych, a rozbieżność cech głębszych.

ZABAWA:
Zarówno dzieci, jak i starzy mają do życia stosunek trochę zabawowy, "na niby". Pierwsze nie weszły jeszcze na arenę życia, a drudzy z niej zeszli.

http://saimg-a.akamaihd.net/saatchi/728266/art/3950329/3020187-QZWCVIKN-7.jpg

PRZESTRZEŃ:
 W nastroju radosnym przestrzeń staje się otwarta.

W depresji przestrzeń jest zamknięta.

https://apah.wikispaces.com/file/view/751px-VanGogh-starry_night_edit.jpg/34634567/751px-VanGogh-starry_night_edit.jpg

TWÓRCZOŚĆ:
A propos tego, co ostatnio czytam na temat filozofii hinduizmu:
"Zasadnicza różnica miedzy kulturą zachodnią a wschodnią zdaje się polegać na tym, że w pierwszej akt woli był skierowany na zewnątrz, w drugiej - do wewnątrz. Człowiek kultury zachodniej starał się zapanować nad otoczeniem, a wschodniej - nad sobą".

Pracownik zamiatający ulicę też ma poczucie aktu twórczego, gdyż przekształca część swego otoczenia według własnego planu, a więc zmienia go "na obraz i podobieństwo swoje".

WOLNOŚĆ:
Pawłow dzięki swej genialnej zdolności do obserwacji słusznie zaliczył odruch wolności do odruchów bezwarunkowych.


https://images-na.ssl-images-amazon.com/images/I/51rbetQkwDL._SY300_.jpg
WIARA NADZIEJA I MIŁOŚĆ:

Utrata nadziei jest jednym z osiowych objawów depresji.

Tylko nad piekłem jest napis "lasciate ogni speranza (porzućcie wszystką nadzieje). Bo piekło jest wiecznością, nie ma już w nim zmiany.

W lęku kurczymy się, w miłości rozszerzamy. I tylko miłość może zwyciężyć lęk przed śmiercią.

W miłości umiera stary człowiek, a rodzi się nowy.


CYWILIZACJA:

Cywilizacja - to władza nad światem, kultura - to miłość do świata.

https://i.pinimg.com/originals/92/66/18/9266183dd6de0002c92c11325f5e0ddf.jpg

Dziwny rozkład naszego społeczeństwa na ludzi, którzy gadają i na tych, którzy pracują, utrzymuje się przez wieki mimo zmian warunków życia, zmian ekonomicznych, ustrojowych itp.

Przeżywany aktualnie w naszej cywilizacji kryzys tradycji i transcendencji powoduje, że współczesnemu człowiekowi trudno jest ustalić swoją pozycję w odniesieniu do przeszłości i przyszłości.

Cechą XX wieku jest coraz szybciej postępująca przemiana środowiska naturalnego w sztuczne.

https://i.pinimg.com/originals/7c/50/3f/7c503f87da760b8d84da4c589593ce7b.jpg

Niepotrzebne dziecko i niepotrzebny starzec jest w pewnym sensie symbolem naszych czasów.

Niedługo krócej będzie trwać podróż na drugą półkulę niż na lotnisko.

Narzekanie na cywilizację jest w pewnej mierze wyrazem atawistycznej tęsknoty za powrotem do złączenia się z naturą, za całkowitym poddaniem się porządkowi natury,w jakim żyją rośliny i zwierzęta, a który według biblijnej opowieści człowiek utracił, próbując owocu z drzewa świadomości dobra i zła, chcąc być równy bogom.

Pośpiech i nuda są zaliczane do ujemnych cech współczesnej cywilizacji.


CIAŁO I DUSZA:
 Z ciałem związana jest śmierć. Ale z ciałem związane jest też zmartwychwstanie.

Oprócz twarzy naga jest ręka.

Za pomocą ręki człowiek wypowiada swoje fiat otaczającemu światu, staje się jego twórcą.

Jeśli twarz jest zwierciadłem stosunku emocjonalnego do otoczenia, to ręka odzwierciedla stosunek wolicjonalny.

UCZUCIA:

 Przez koloryt czyjegoś świata będziemy rozumieć jego atmosferę emocjonalną - nastrój, dynamikę życiową, stosunek uczuciowy człowieka do siebie i do otoczenia.


Zwycięstwo własnego porządku nad porządkiem otoczenia jest z reguły połączone z uczuciami przyjemnymi.

Uczucia nie są czymś wyłącznie prywatnym; promieniują one na zewnątrz i udzielają się otoczeniu.

Radość wiąże się zawsze ze swobodą.

Jedni szukają radości życia w użyciu przyjemności życia, inni znów w ich unikaniu i ascezie, jedni w maksymalnej aktywności, inni w unikaniu aktywności i wewnętrznym skupieniu.

https://thegoldenscope.files.wordpress.com/2014/10/elephant-white-on-gold.jpg

Jednym z najbardziej raniących uczuć jest przekonanie o swej niepotrzebności.

Zwykle nienawiść jest uczuciem żywionym do samego siebie, a lęk dominuje w uczuciach żywionych do otaczającego świata.


PŁEĆ I SEKS:

Kobieta nie wyładowana uczuciowo wyładowuje się we władzy.

BÓL I GŁÓD:

Ból jest najlepszym sprawdzianem rzeczywistości.

Gdy człowiek jest głodny, to najmilszą osobą dla niego jest ta, która mu da jeść.

SAMOTNOŚĆ:

Pośrednio samotność równa się śmierci.

http://1.bp.blogspot.com/-kXIu5TlkSmQ/TaOya_rMosI/AAAAAAAABYM/R2_cqILIUZ8/s1600/nighthawks_sec_splash_0.jpg

LĘK:

Objawem typowym dla lęku jest utrata zmysłu humoru.

CHORY I CHOROBA:

Każda choroba łączy się pewną  regresją do dziecięcego egocentryzmu.
Choroba jakby łączy początek z końcem życia.

Chorobę nowotworową można by określić jako "bunt" komórki przeciw obowiązującemu w danym ustroju porządkowi.

TYPY OSOBOWOŚCI:

Słusznie Kretschmer zauważył, że w czasach spokojnych my izolujemy i leczymy psychopatów, a w okresach burzliwych psychopaci nas izolują w więzieniach.

histeryk bardzo tęskni za afirmacja otoczenia i bardzo jej potrzebuje; jak dziecko chciałby przez otoczenie być przytulony, dopieszczony.

Wśród narodów europejskich Polacy są zaliczani do histeryków.
NERWICA:
Nerwicowiec w ciągu dnia nie jest w pełni obudzony, a w czasie snu śpi nie dość głęboko.

MELANCHOLIA:

W smutku "cichym" dominuje obniżenie nastroju, w "burzliwym" - lęk.

Depresja jest zbliżeniem się do śmierci.


SAMOBÓJSTWO:
Zdarza sie, ze chory dopiero wówczas dokonuje zamachu na swoje życie, gdy nastrój jego pod wpływem leczenia nieco się poprawi.

UROJENIA:
W urojeniach miłości spełnia się pragnienie,by być kochanym.
Urojenia ubóstwa są charakterystyczne dla wieku starczego.

ALKOHOL:
Polacy lubili i lubią pić "do dna". Przeważa u nich typ picia heroiczny i samobójczy.

PSYCHIATRIA:

Wyraz "psychiatria"pochodzi z greckiego "psyche" (dusza) i "jatrein" (leczyć, "jatros"- lekarz).



ŚMIERĆ I TRANSCENDENCJA:


Cechą każdej kultury ludzkiej jest szacunek wobec śmierci i kult zmarłych, w którym wyraża się ludzka tęsknota do nieśmiertelności.

Każdy człowiek, nawet najskromniejszy, zostawia ślad po sobie. Nie da się więc człowieka zamknąć w granicach jego narodzin i śmierci; jego życie zahacza o przeszłość i sięga w przyszłość.

Umiera człowiek, ale zostaje po nim słowo, specyficzny dla niego gest, klimat uczuciowy, który wokół siebie roztaczał, a więc jego jakby symbole, które zostały swego czasu rzucone w świat otaczający i w tym świecie się zatrzymały, podczas gdy ciało przestało istnieć.

http://78.media.tumblr.com/b0375d54c1fee71135cb38534ed2a69b/tumblr_inline_n7ad64pGon1s5v4l0.jpg