Sloneczniki

Holi

Holi

15-03-2014
- hinduskie święto radości z wiosny
Holi święto wiosny i kolorów. W tym roku 2014  obchodzi się w Indiach  16 i 17 marca.



Holi to starożytne święto opisane w .Jaimini's Purvamimamsa-Sutras i w Kathaka-Grhya-Sutrach.


Obchodzone jeszcze przez Arjan, kiedyś pod nazwą Holika, pierwotnie było świętem, podczas którego zamężne kobiety odprawiały ryty za szczęście i  dobrobyt rodziny,  czczono wówczas  pełnię księżyca. Święto trwało dwa dni - purnimanta i amanta.  Kiedyś pierwszy dzień święta następował po pełni księżyca, potem po nowiu. Obecnie większą wagę przywiązuje się do dnia purnimanta.



Pahlguna purnima to ostatni dzień starego roku, w następnym dniu  rok się odnawia, zaczyna od nowa,  Z czasem święto pełni księżyca Holika stało się świętem zawierania małżeństw, rozpoczęcia wraz z wiosną nowego życia.  - stąd jego nowe nazwy Vasanta-Mahotsava i Kama-Mahotsava.
Święto to opisano   w Wedach i puranach (Narad Purana i Bhavishya Purana Jaimini Mimansa). Wzmianki o nim można znaleźć też w sztuce, można jego obrazy  znaleźć na ścianach starych świątyń, np w Hampi XVI wiecznej stolicy królestwa Vidźjanagar pokazano radosna scenę ze święta;  książę i księżna w otoczeniu służących szykują pichkari (podłużne rurki, jakby strzykawki) do oblewania kolorową wodą;




 W Bengalu i Orisie - Holi Purnima to także święto narodzin Shri Chaitanya Mahaprabhu (1486-1533).



Samo słowo - holi - oznacza spalanie. Wyjaśniają jego znaczenie liczne legendy.
  • np ta o królu Hiranyakashyapie, który pasł swoje ego domagając sie od wszystkich okazywania mu boskiej czci. Tym, kto mu się przeciwstawił był jego własny syn Prahlad. Uznawszy wielkość boga Pana Narayaany, nie miał zamiaru wynieść ojca ponad czczonego boga.  Za taką zuchwałość karą jest śmierć. Rozgniewany ojciec siedmiokrotnie próbował uśmiercić tego, kto rzucił wyzwanie jego pysze, za każdym razem czczony przez Prahlada bóg Wisznu  ocalał mu życie.Wzburzony ojciec zażądał, by jego siostra Holika weszła w słup potężnego ognia trzymając Prahlada w ramionach.  Uczyniła to śmiało wiedząc, że chroni ją piewen dar - nie może spłonąć. Holika nie była jednak świadoma tego, że ogień jej nie pochłonie tylko wtedy, gdy wstąpi weń sama.  Jej zgoda na zło została ukarana. Spłonęła, a wyśpiewującego w żarze imię boga Prahlada płomienie nie tknęły, ocaliła go  głęboka wiara w boga. Tego dnia świętuje się więc w Holi zwycięstwo dobra nad złem, triumf zaufania do Boga. Głosi się ideę, że nawet mocarze tego świata nie mogą tknąć tego, kto pokłada ufność w Bogu.
Na pamiątkę tego zdarzenia co roku, szczególnie na północy Indii spala się symbolicznie Holikę. W wielkim ogniu. Zdarza się, że świętujący wrzucają do ognia nawóz krowi, wykrzykując do wyobrażanej Holiki obsceniczne słowa. Wszędzie słychać krzyk: Holi - hai! W Gudżaracie i Orisie ludzie wyrażają przy okazji swoją wdzięcznośc bogu ognia Agni - z pokorą ofiarują mu w ogień część swoich zbiorów.
Ostatniego dnia Holi każdy zanosi do domu ogień z ogniska, ma to dać domowi czystość, bezgrzeszność, a ciała jego mieszkańców chronić od chorób. Świętu temu towarzyszą też wielkie porządki, palenie w ogniu niepotrzebnych, starych rzeczy.


Zabawę w obrzucanie się kolorami rozpoczął bóg Kryszna. To on jako pierwszy zarzucił kolorami swoją ukochaną Radhę i inne pasterki. Potem  stało się to też tradycją u innych.



  • Holi tłumaczy się też poprzez legendę Kaamadevy. Sati, której imię pochodzi od słowa sat - prawda, to  córka króla Dashny, ale i prawnuczka wielkiego Brahmy, stwórcy świata. Od dziecka rosła ona w czci do boga Śiwy. Ze względu na wielkiego ascetę z góry Kailaśa zamieszkała ona w lesie i modląc i medytując pościła. Jeden dzień - jeden liść. Śiwa ujęty tak wielkim wyrzeczeniem poślubił ją i zamieszkał z nią na górze Kailaśa. Jednak jej ojcu królowi Dakshy nie podobał się ten związek. Zerwał kontakty z córką. Gdy mimo tego pragnąc zobaczyć bliskich Sati przyjechała do rodzinnego domu, jej ojciec tak obraźliwie mówił o Śiwie, że Sati w obronie czci męża w rozpaczy zdecydowała się na krok ostateczny. Wymodliła u boga Agni samospalenie (sati). Zrozpaczony Śiwa oddał się medytacji. Nie zauważał nic, także medytującej obok niego pięknej Parvati, wcielenia Sati. Jego obojętność wobec świata poskutkowała rosnącym chaosem. Zaniepokojeni bogowie poprosili boga Kamę (Kamaadevę) o pomoc. Ten obawiając się gniewu Śiwy, ale i w trosce o świat wystrzelił strzałę miłości w kierunku medytującego boga. Rozgniewany tym Śiwa otworzył trzecie oko i swoim spojrzeniem obrócił Kamę w popiół. Moc strzały jednak zadziałała. Śiwa zapłonął miłością do Parwati. Poślubił ją. Gdy ich szczęście stało się głośne, żona boga miłości Kamy Roti (Rozkosz) poprosiła go o łaskę. Szczęśliwy w miłości Śiwa przywrócił światu boga miłości Kamę. W Indiach wierzy się, że Śiwa zamienił swoim spojrzeniem boga Kamę w popiół w dzień święta Holi. Na południu w to święto czci się wyjątkową ofiarę boga miłości Kamy, który spłonął chcąc ratować świat. Kamaadeva przedstawiany jest z łukiem z trzciny cukrowej, z kołczanem strzał z brzęczących pszczół. Ofiarowuje mu się kwiaty mango, które lubi i pastę sandałową, by złagodzić ból płonącego ciała. Śpiewa się pieśni przedstawiające ból  jego żony Roti. W Tamil Nadu święto holi zwie się trojako Kamavilas, Kaman Pandigai i Kama-Dahanam.
  •  Jest też opowieść o trolicy o imieniu Dhundhi. Na każdym kroku dręczyła małe dzieci. Wszyscy mieli tego dosyć, ale czuli się bezsilni. Trolica bowiem (pewnie za długi czas postów i medytacji:) została przez boga Śiwę obdarowana mocą, zgodnie z którą nikt nie mógł jej zabić - ani bóg, ani człowiek, ani zimno, deszcz, czy upał. Jej słabością byli tyko szalejący chłopcy.  Wiedząc o tym kapłan doradził udręczonemu królowi, by ten rozkazał  chłopcom w dniu, gdy kończy się zima, a zaczyna lato zebrać drewno, zapalić ogień i wypowiadając święte mantry obchodzić w koło ognisko głośno klaszcząc, śpiewając i tańcząc. Im większe szaleństwo, tym większa szansa na to, że trolica umrze od tego. Stąd chłopcy mogą w dzień Holi  wrzeszczeć , wyzywać używając zuchwałych słów i nikt im nie ma tego za złe.
  • trolica Pootana została posłana przez demonicznego wuja boga Kryszny z zadaniem napojenia go trucizną. Pootana przyjęła postać pobożnej kobiety i zaczęła karmić niemowlę piersią, ale to, że zamiast mleka pojawiła się krew odsłoniło jej prawdziwą naturę. Zdemaskowana zamieniła się w popiół. W noc poprzedzającą Holi pali się figurę Pootany. Na znak zwycięstwa boga nad demonem, symbolizuje to też koniec zimy i ciemności
  • Mały Kryszna przeżył karmienie trucizna, ale krew, którą wyssał z piersi  demonicy Pootany nadała mu niebieski kolor. Ciemniejszy kolor skory denerwował w dzieciństwie Krysznę. Skarżył się rodzicom, nie rozumiejąc dlaczego Radha ma jaśniejszą od niego skórę, na co matka mu żartem doradziła, by pomalował Radhę tak, jak mu się podoba. Skłonny do żartów mały Kryszna upodobnił ją farbą do siebie. Od tego czasu  w ten sposób barwiąc twarz ukochanych, wyraża się tym swoje uczucie, świętuje się miłość Kryszny i Radhy. Kolorowa woda jest wystrzeliwana podczas świąt na twarze świętujących z pomocą pichkaris. W niektórych miastach ulicami wędrują pochody z podobiznami Kryszny i Radhy, śpiewa się i tańczy na ich cześć. szczególnie w miejscach związanych z ich  kultem Mathura, Vrindavan, Barsana i Nandgaon
Znaczenie święta we wszystkich legendach  sprowadza się do zwycięstwa dobra nad złem.